Osoby z niepełnosprawnością często napotykają na trudności związane z mobilnością i transportem. Zakup dostosowanego samochodu może znacząco poprawić jakość ich życia, zwiększając niezależność i ułatwiając codzienne funkcjonowanie. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) oferuje różne formy wsparcia finansowego, które mogą pomóc w realizacji tego celu. W artykule szczegółowo przedstawiamy dostępne możliwości dofinansowania zakupu nowych samochodów dla osób z niepełnosprawnością, warunki, jakie należy spełnić oraz krok po kroku procedury składania wniosków.
Formy wsparcia PFRON przy zakupie samochodu
PFRON oferuje kilka programów, w ramach których osoby z niepełnosprawnością mogą ubiegać się o pomoc finansową przy zakupie samochodu. Główne formy wsparcia to:
- Program „Aktywny Samorząd” – moduł I, obszar A – pomoc w zakupie i montażu oprzyrządowania do posiadanego samochodu.
- Program „Aktywny Samorząd” – moduł IV – pomoc w zakupie lub leasingu samochodu osobowego (wprowadzony od 2022 roku).
- Dofinansowanie w ramach likwidacji barier w komunikowaniu się i technicznych.
- Dofinansowanie poprzez Warsztaty Terapii Zajęciowej lub Zakłady Aktywności Zawodowej.
Ważne: PFRON nie oferuje bezpośredniego dofinansowania do zakupu nowego samochodu dla wszystkich osób z niepełnosprawnością. Wsparcie jest kierowane do konkretnych grup beneficjentów i obwarowane szczegółowymi warunkami, które opisujemy w dalszej części artykułu.
Program „Aktywny Samorząd” – wsparcie w zakupie i adaptacji pojazdu
Program „Aktywny Samorząd” jest jedną z najbardziej popularnych form wsparcia oferowanych przez PFRON. Dla osób zainteresowanych zakupem lub dostosowaniem samochodu szczególnie istotne są dwa obszary tego programu, które szczegółowo omawiamy poniżej.
Moduł I, obszar A – oprzyrządowanie samochodu
W ramach tego modułu można uzyskać dofinansowanie do:
- Zakupu i montażu oprzyrządowania do posiadanego samochodu, które umożliwia lub ułatwia jego prowadzenie przez osobę z niepełnosprawnością.
- Uzyskania prawa jazdy kategorii B.
Maksymalna kwota dofinansowania wynosi zazwyczaj do 10.000 zł, przy czym wymagany jest wkład własny beneficjenta na poziomie 15% ceny brutto zakupu/usługi. Dzięki temu wsparciu możliwe jest dostosowanie pojazdu do indywidualnych potrzeb wynikających z niepełnosprawności, co znacząco zwiększa komfort i bezpieczeństwo jazdy.
Moduł IV – zakup lub leasing samochodu osobowego
Od 2022 roku wprowadzono nowy moduł umożliwiający dofinansowanie zakupu lub leasingu samochodu osobowego. Jest to przełomowe rozwiązanie dla wielu osób z niepełnosprawnością, które dotąd nie miały możliwości samodzielnego finansowania pojazdu. Program jest skierowany głównie do osób z orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, które są aktywne zawodowo lub uczą się.
Maksymalne dofinansowanie może wynieść nawet do 80.000 zł, jednak wymaga wkładu własnego beneficjenta. Ta forma wsparcia stanowi realną szansę na zwiększenie mobilności i niezależności dla wielu osób z niepełnosprawnością.
Kto może skorzystać z programu? Przede wszystkim osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu, ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, które mają trudności w poruszaniu się i jednocześnie są aktywne społecznie, zawodowo lub edukacyjnie.
Warunki otrzymania dofinansowania do samochodu z PFRON
Aby uzyskać wsparcie finansowe na zakup samochodu, należy spełnić określone kryteria. Znajomość tych warunków jest kluczowa dla skutecznego aplikowania o środki. Najważniejsze z nich to:
- Posiadanie aktualnego orzeczenia o niepełnosprawności (najczęściej wymagany jest znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności).
- Spełnienie kryterium dochodowego – wysokość dochodu nie może przekraczać określonego limitu (zazwyczaj 50% przeciętnego wynagrodzenia na członka rodziny).
- W przypadku programu „Aktywny Samorząd” – udokumentowana aktywność zawodowa lub edukacyjna.
- W zależności od programu – niepełnosprawność określonego typu (najczęściej niepełnosprawność narządu ruchu).
- Brak zaległości wobec PFRON i nieotrzymanie w przeszłości dofinansowania na ten sam cel.
Uwaga: Kryteria mogą się różnić w zależności od konkretnego programu i roku. Aktualne informacje zawsze można uzyskać w lokalnym oddziale PFRON lub w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie (PCPR). Zalecamy bezpośredni kontakt z tymi instytucjami przed rozpoczęciem procesu aplikacyjnego.
Procedura ubiegania się o dofinansowanie
Proces ubiegania się o dofinansowanie do zakupu samochodu składa się z kilku etapów. Właściwe przygotowanie i złożenie dokumentów znacząco zwiększa szanse na pozytywne rozpatrzenie wniosku:
1. Złożenie wniosku – wnioski przyjmują najczęściej Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie (PCPR) lub Miejskie Ośrodki Pomocy Społecznej (MOPS). Coraz popularniejsze staje się składanie wniosków przez System Obsługi Wsparcia (SOW) dostępny online, co znacznie ułatwia cały proces, szczególnie osobom z ograniczoną mobilnością.
2. Kompletowanie dokumentacji – do wniosku należy dołączyć:
- Kopię orzeczenia o niepełnosprawności
- Dokumenty potwierdzające dochody
- Ofertę cenową samochodu lub oprzyrządowania
- Kopię prawa jazdy (jeśli dotyczy)
- Zaświadczenie o zatrudnieniu lub nauce (w przypadku programów wymagających aktywności zawodowej lub edukacyjnej)
- Inne dokumenty wymagane w danym programie
3. Ocena wniosku – komisja ocenia złożone wnioski według ustalonych kryteriów i podejmuje decyzję o przyznaniu dofinansowania. Proces ten może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy, w zależności od liczby złożonych wniosków i dostępności środków.
4. Podpisanie umowy – w przypadku pozytywnej decyzji, następuje podpisanie umowy określającej warunki dofinansowania, termin realizacji zakupu oraz sposób rozliczenia otrzymanych środków.
5. Zakup samochodu i rozliczenie – po zakupie samochodu należy przedstawić dokumenty potwierdzające transakcję (faktura, umowa kupna-sprzedaży, dowód rejestracyjny) w celu rozliczenia dofinansowania. Należy ściśle przestrzegać terminów i warunków określonych w umowie, aby nie stracić przyznanego wsparcia.
Alternatywne formy wsparcia dla osób z niepełnosprawnością
Poza bezpośrednim dofinansowaniem do zakupu samochodu, osoby z niepełnosprawnością mogą korzystać z innych form wsparcia, które łącznie mogą znacząco obniżyć koszty zakupu i eksploatacji pojazdu:
1. Zwolnienie z akcyzy – osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności mogą być zwolnione z podatku akcyzowego przy zakupie samochodu. Jest to znacząca ulga, która może obniżyć cenę pojazdu nawet o kilka tysięcy złotych, w zależności od wartości i pojemności silnika.
2. Ulgi w ubezpieczeniu OC – niektóre firmy ubezpieczeniowe oferują specjalne zniżki dla kierowców z niepełnosprawnością. Warto porównać oferty różnych ubezpieczycieli, gdyż wysokość zniżek może się znacząco różnić.
3. Karta parkingowa – umożliwia parkowanie na miejscach dla osób niepełnosprawnych i zwolnienie z niektórych opłat parkingowych. Jest to istotne udogodnienie, które znacząco ułatwia codzienne korzystanie z samochodu w przestrzeni miejskiej.
4. Ulga rehabilitacyjna – możliwość odliczenia od dochodu wydatków związanych z zakupem i eksploatacją samochodu używanego dla potrzeb związanych z niepełnosprawnością. W ramach rocznego rozliczenia podatkowego można odzyskać część poniesionych kosztów.
Warto pamiętać, że wsparcie PFRON w zakupie samochodów dla osób z niepełnosprawnością jest uzależnione od dostępności środków finansowych w danym roku budżetowym. Dlatego zaleca się składanie wniosków jak najwcześniej po ogłoszeniu naboru, co zazwyczaj ma miejsce w pierwszym kwartale roku.
Mobilność jest kluczowym elementem niezależności i aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym. Programy PFRON stanowią istotne wsparcie dla osób z niepełnosprawnością, umożliwiając im poprawę jakości życia poprzez zwiększenie dostępności do transportu indywidualnego. Dzięki właściwemu przygotowaniu i znajomości procedur, możliwe jest skuteczne pozyskanie środków na zakup lub dostosowanie samochodu, co otwiera nowe możliwości zawodowe, edukacyjne i społeczne.