Osoby starsze i niepełnosprawne często potrzebują wsparcia w codziennym funkcjonowaniu. Gdy rodzina nie może zapewnić całodobowej opieki, rozwiązaniem może być skorzystanie z pomocy opiekunki z MOPS. Usługi opiekuńcze to forma wsparcia, która umożliwia seniorom i osobom z niepełnosprawnościami pozostanie w swoim własnym domu, zachowując poczucie niezależności i komfortu. W tym poradniku dowiesz się, komu przysługuje taka pomoc, jakie warunki trzeba spełnić oraz jak krok po kroku załatwić opiekunkę z MOPS w 2025 roku.
Komu przysługuje opiekunka z MOPS?
Usługi opiekuńcze świadczone przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej (MOPS) są dedykowane osobom, które spełniają określone kryteria:
- Osoby samotne, które z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności wymagają pomocy innych osób, a takiej pomocy nie otrzymują
- Osoby żyjące w rodzinie, gdy rodzina nie może zapewnić im wystarczającej opieki z powodu pracy zawodowej, własnej choroby lub innych uzasadnionych przyczyn
Ważne: Samo osiągnięcie wieku emerytalnego nie jest wystarczającym powodem do przyznania usług opiekuńczych. Kluczowym czynnikiem jest rzeczywista potrzeba wsparcia w codziennym funkcjonowaniu, potwierdzona odpowiednią dokumentacją medyczną.
Oprócz standardowych usług opiekuńczych, MOPS oferuje również specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi, które wymagają szczególnego wsparcia wynikającego z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności. Te specjalistyczne usługi są dostosowane do indywidualnych potrzeb i świadczone przez osoby z odpowiednimi kwalifikacjami zawodowymi.
Zakres usług opiekuńczych z MOPS
Opiekunka z MOPS może świadczyć różnorodne usługi w zależności od indywidualnych potrzeb podopiecznego:
1. Pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych (zakupy, przygotowywanie posiłków, sprzątanie, pranie, opłacanie rachunków)
2. Podstawowa opieka higieniczna (pomoc przy myciu, kąpieli, ubieraniu się, zmianie bielizny osobistej i pościelowej)
3. Pomoc w utrzymaniu kontaktów z otoczeniem (towarzyszenie podczas spacerów, wizyt lekarskich, załatwiania spraw urzędowych)
4. Zlecona przez lekarza pielęgnacja (podawanie leków, zmiana opatrunków, profilaktyka przeciwodleżynowa)
5. Zapewnienie kontaktów z otoczeniem (rozmowy, czytanie, aktywizacja społeczna)
W przypadku specjalistycznych usług opiekuńczych zakres może obejmować dodatkowo:
- Rehabilitację fizyczną i usprawnianie zaburzonych funkcji organizmu
- Wsparcie psychologiczne i edukacyjno-terapeutyczne
- Kształtowanie umiejętności niezbędnych w samodzielnym życiu, w tym rozwijanie umiejętności komunikacyjnych i społecznych
Ile godzin opieki można otrzymać?
Liczba godzin opieki jest ustalana indywidualnie i zależy od:
- Stanu zdrowia osoby potrzebującej i stopnia jej niesamodzielności
- Sytuacji rodzinnej i możliwości wsparcia ze strony bliskich
- Zakresu potrzebnego wsparcia określonego w wywiadzie środowiskowym
W praktyce może to być od kilku do kilkunastu godzin tygodniowo, rzadziej więcej. Usługi są świadczone zazwyczaj w dni powszednie, w godzinach 7:00-17:00. W wyjątkowych sytuacjach, przy szczególnych potrzebach, możliwe jest przyznanie usług również w weekendy.
Jak załatwić opiekunkę z MOPS – krok po kroku
Proces uzyskania wsparcia w formie usług opiekuńczych wymaga przejścia przez kilka etapów:
1. Złóż wniosek w lokalnym ośrodku pomocy społecznej właściwym dla miejsca zamieszkania osoby potrzebującej wsparcia. Wniosek może złożyć sama osoba zainteresowana, członek rodziny lub inna osoba za zgodą zainteresowanego. Możesz to zrobić osobiście, przez pełnomocnika lub elektronicznie przez ePUAP.
2. Przygotuj niezbędne dokumenty:
- Dowód osobisty lub inny dokument tożsamości
- Zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia i konieczności zapewnienia opieki (najlepiej od lekarza prowadzącego)
- Dokumenty potwierdzające dochody (odcinek emerytury/renty, decyzja o przyznaniu świadczeń) z ostatnich trzech miesięcy
- Dokumentacja medyczna potwierdzająca schorzenia (wypisy ze szpitala, opinie specjalistów)
- Orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności (jeśli dotyczy)
3. Oczekuj na wywiad środowiskowy – pracownik socjalny odwiedzi miejsce zamieszkania, by ocenić sytuację życiową, materialną i zdrowotną. Podczas wywiadu warto szczegółowo opisać wszystkie trudności w codziennym funkcjonowaniu oraz potrzeby w zakresie opieki.
4. Po przeprowadzeniu wywiadu MOPS wyda decyzję administracyjną o przyznaniu (lub odmowie przyznania) usług opiekuńczych, określającą:
- Zakres przyznanych usług (konkretne czynności)
- Okres świadczenia usług (zwykle od 3 do 12 miesięcy)
- Liczbę godzin dziennie/tygodniowo
- Wysokość odpłatności za jedną godzinę usług
Wskazówka: Cały proces od złożenia wniosku do przyznania opiekunki trwa zwykle od 14 do 30 dni. W nagłych przypadkach, np. po hospitalizacji, możliwe jest przyspieszenie procedury. Warto wcześniej telefonicznie skontaktować się z MOPS, aby uzyskać informacje o wymaganych dokumentach i przygotować je przed wizytą.
Ile kosztuje opiekunka z MOPS w 2025 roku?
Usługi opiekuńcze świadczone przez MOPS nie są całkowicie bezpłatne. Wysokość odpłatności jest ustalana indywidualnie i zależy od:
- Dochodu osoby lub rodziny
- Kryterium dochodowego określonego w ustawie o pomocy społecznej
- Lokalnych zasad ustalonych przez gminę w formie uchwały rady gminy lub miasta
W 2025 roku kryterium dochodowe wynosi:
- Dla osoby samotnie gospodarującej: 776 zł
- Dla osoby w rodzinie: 600 zł na osobę
Zasady odpłatności:
- Osoby, których dochód nie przekracza kryterium dochodowego, mogą otrzymać usługi bezpłatnie
- Przy przekroczeniu kryterium opłata jest ustalana procentowo w stosunku do kosztu usługi
- Stawki za godzinę usług opiekuńczych różnią się w zależności od gminy i wahają się od 20 do 40 zł za godzinę w 2025 roku
Przykładowa tabela odpłatności (wartości mogą różnić się w zależności od gminy)
- Dochód do 100% kryterium: bezpłatnie
- Dochód 101-150% kryterium: 10-20% kosztu usługi
- Dochód 151-200% kryterium: 20-40% kosztu usługi
- Dochód 201-250% kryterium: 40-60% kosztu usługi
- Dochód 251-300% kryterium: 60-80% kosztu usługi
- Dochód powyżej 300% kryterium: 80-100% kosztu usługi
Przykład: Jeśli koszt jednej godziny usług wynosi 30 zł, a osoba samotna ma dochód 1000 zł (około 130% kryterium), może zapłacić około 3-6 zł za godzinę usługi (10-20% kosztu).
Najczęstsze problemy i jak sobie z nimi radzić
Podczas ubiegania się o opiekunkę z MOPS możesz napotkać pewne trudności:
1. Odmowa przyznania usług
Rozwiązanie: Złóż odwołanie od decyzji w terminie 14 dni od jej otrzymania do Samorządowego Kolegium Odwoławczego za pośrednictwem MOPS. W odwołaniu szczegółowo uzasadnij, dlaczego uważasz, że usługi są niezbędne, i dołącz dodatkową dokumentację medyczną.
2. Zbyt mała liczba przyznanych godzin
Rozwiązanie: Złóż wniosek o zwiększenie liczby godzin, załączając nowe zaświadczenia lekarskie potwierdzające pogorszenie stanu zdrowia lub szczegółowy opis czynności, których wykonanie wymaga więcej czasu.
3. Wysoka odpłatność za usługi
Rozwiązanie: Możesz ubiegać się o częściowe lub całkowite zwolnienie z opłat w przypadku:
- Konieczności ponoszenia wysokich kosztów leczenia, rehabilitacji lub zakupu leków
- Zdarzenia losowego (np. pożar, powódź, kradzież)
- Konieczności opłacania pobytu członka rodziny w domu pomocy społecznej lub placówce opiekuńczo-wychowawczej
4. Brak opiekunek w danej lokalizacji
Rozwiązanie: MOPS może zaproponować alternatywne formy wsparcia, takie jak pomoc sąsiedzka lub wolontariat. Warto również rozważyć prywatne usługi opiekuńcze z dofinansowaniem lub złożyć wniosek o usługi opiekuńcze w ościennych gminach, jeśli jest taka możliwość.
Alternatywne formy wsparcia dla seniorów i osób niepełnosprawnych
Jeśli usługi opiekuńcze MOPS nie są wystarczające lub niedostępne, warto rozważyć inne możliwości:
1. Świadczenie pielęgnacyjne dla opiekuna osoby niepełnosprawnej – w 2025 roku wynosi około 2458 zł miesięcznie (podlega corocznej waloryzacji). Przysługuje niepracującemu opiekunowi osoby niepełnosprawnej, której niepełnosprawność powstała przed 18. rokiem życia lub przed 25. rokiem życia w trakcie nauki.
2. Zasiłek pielęgnacyjny – przysługuje osobom niepełnosprawnym i seniorom powyżej 75. roku życia. W 2025 roku wynosi około 215 zł miesięcznie i jest niezależny od dochodu.
3. Opieka wytchnieniowa – program umożliwiający czasowe zastępstwo dla opiekunów rodzinnych w sprawowaniu opieki nad osobami niepełnosprawnymi. Można z niego skorzystać do 240 godzin rocznie.
4. Usługi opiekuńcze finansowane przez NFZ – w przypadku osób wymagających intensywnej opieki pielęgniarskiej możliwe jest skorzystanie z długoterminowej opieki domowej na podstawie skierowania od lekarza.
5. Dzienne domy pobytu – zapewniają opiekę i aktywizację w ciągu dnia, często oferując transport, posiłki, rehabilitację i zajęcia terapeutyczne.
Pamiętaj: Możliwe jest łączenie różnych form wsparcia. Warto skonsultować się z pracownikiem socjalnym, który pomoże dobrać optymalne rozwiązania do indywidualnej sytuacji. Nie wahaj się prosić o pomoc – wsparcie w opiece nad osobą starszą czy niepełnosprawną jest Twoim prawem, nie przywilejem.
Uzyskanie opiekunki z MOPS wymaga cierpliwości i przejścia przez procedurę administracyjną, ale jest to rozwiązanie, które może znacząco poprawić jakość życia osób starszych i niepełnosprawnych. Regularna pomoc opiekunki nie tylko zapewnia niezbędne wsparcie w codziennych czynnościach, ale również daje poczucie bezpieczeństwa i zmniejsza izolację społeczną. Warto pamiętać, że każda gmina może mieć nieco inne zasady przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze, dlatego zawsze najlepiej skontaktować się z lokalnym ośrodkiem pomocy społecznej, aby uzyskać aktualne i dokładne informacje dostosowane do konkretnej sytuacji.
