Dodatkowe świadczenia emerytalne, takie jak 13. i 14. emerytura, stanowią istotne wsparcie finansowe dla seniorów. Dla wielu emerytów to właśnie te dodatkowe wypłaty pozwalają zaspokoić potrzeby, na które zwykle nie wystarcza podstawowe świadczenie. Jednak osoby posiadające zadłużenia często martwią się, czy komornik może sięgnąć po te pieniądze. W artykule wyjaśniamy szczegółowo, jakie przepisy będą obowiązywać w 2025 roku odnośnie zajęć komorniczych trzynastej i czternastej emerytury, oraz jakie kwoty są prawnie chronione przed egzekucją.
Czym są 13. i 14. emerytura – status prawny świadczeń
Trzynasta i czternasta emerytura to dodatkowe świadczenia pieniężne wypłacane emerytom i rencistom. Choć początkowo funkcjonowały jako rozwiązania tymczasowe, obecnie stanowią stały element systemu wsparcia seniorów w Polsce. Z jednorazowych bonusów przekształciły się w świadczenia wpisane na stałe do systemu świadczeń socjalnych.
Trzynasta emerytura przysługuje wszystkim emerytom i rencistom w pełnej wysokości, niezależnie od kwoty podstawowego świadczenia. Jest wypłacana zwykle w kwietniu lub maju. Natomiast czternasta emerytura działa według zasady „złotówka za złotówkę” – osoby otrzymujące wyższe emerytury mogą otrzymać to świadczenie w zmniejszonej wysokości lub nie otrzymać go wcale, jeśli przekroczą określony próg dochodowy. Wypłaty czternastki realizowane są zazwyczaj jesienią.
Zarówno 13. jak i 14. emerytura są traktowane jako świadczenia emerytalno-rentowe, co ma kluczowe znaczenie w kontekście możliwości prowadzenia egzekucji komorniczej.
Ogólne zasady egzekucji komorniczej z emerytur i rent
Komornik może prowadzić egzekucję z emerytury i renty, jednak nie ma pełnej swobody w zajmowaniu tych świadczeń. Obowiązują go ściśle określone limity. Zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego, egzekucja z emerytury podlega następującym ograniczeniom:
- Komornik może zająć maksymalnie 25% świadczenia przy zwykłych zobowiązaniach (kredyty, pożyczki, niezapłacone rachunki)
- W przypadku długów alimentacyjnych limit wynosi 60% świadczenia
- Egzekucji nie podlega kwota odpowiadająca 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę
Oznacza to, że niezależnie od wysokości zadłużenia, emerytowi musi zostać zagwarantowana kwota wolna od potrąceń, która pozwoli na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych. Ta ochrona stanowi istotny element zabezpieczenia społecznego, zapobiegający sytuacjom, w których senior pozostałby bez środków do życia.
Czy komornik może zająć 13. emeryturę w 2025 roku?
Trzynasta emerytura, podobnie jak podstawowe świadczenie emerytalne, podlega ochronie przed egzekucją komorniczą, ale nie jest całkowicie wyłączona spod zajęcia. W 2025 roku komornik będzie mógł zająć 13. emeryturę, jednak musi przestrzegać tych samych limitów, które obowiązują przy zajęciu zwykłej emerytury:
- Maksymalnie 25% kwoty świadczenia przy zwykłych zobowiązaniach
- Do 60% w przypadku zaległości alimentacyjnych
Co istotne, kwota wolna od potrąceń (75% minimalnego wynagrodzenia) ma zastosowanie do sumy wszystkich świadczeń emerytalno-rentowych otrzymywanych w danym miesiącu. Oznacza to, że jeśli podstawowa emerytura jest niska i komornik potrąca z niej już maksymalną dozwoloną kwotę, 13. emerytura może podlegać zajęciu w większym stopniu, o ile łączna kwota pozostawiona emerytowi nie spadnie poniżej ustawowego minimum. W praktyce, dla emerytów z najniższymi świadczeniami, może to oznaczać, że znaczna część trzynastki pozostanie nietknięta przez komornika.
Status 14. emerytury wobec egzekucji komorniczej
Czternasta emerytura podlega takim samym zasadom egzekucji komorniczej jak trzynasta emerytura. W 2025 roku komornik będzie mógł zająć to świadczenie, stosując identyczne limity:
- 25% przy zobowiązaniach cywilnoprawnych (kredyty, pożyczki, niezapłacone rachunki)
- 60% przy długach alimentacyjnych
Warto zaznaczyć, że jeśli 14. emerytura zostanie wypłacona w zmniejszonej wysokości (ze względu na przekroczenie progu dochodowego), to egzekucja będzie prowadzona od faktycznie otrzymanej kwoty, a nie od pełnej wysokości świadczenia. Dla emerytów otrzymujących wyższe świadczenia podstawowe oznacza to, że zarówno kwota czternastki, jak i potencjalne zajęcie komornicze będą proporcjonalnie mniejsze.
Ważne: Komornik nie może zająć całej kwoty 13. i 14. emerytury – zawsze musi przestrzegać limitów określonych w przepisach prawa.
Szczególne przypadki ochrony przed egzekucją
Istnieją sytuacje, gdy dodatkowe emerytury mogą być lepiej chronione przed egzekucją komorniczą:
Świadczenia socjalne – jeśli dodatkowe emerytury zostałyby zakwalifikowane jako świadczenia o charakterze socjalnym, mogłyby podlegać większej ochronie. W praktyce jednak są one traktowane jako świadczenia emerytalno-rentowe.
Emerytury najniższe – osoby otrzymujące najniższe emerytury mają zagwarantowaną kwotę wolną od potrąceń, co w praktyce może oznaczać, że komornik zajmie mniejszą część lub wcale nie zajmie dodatkowych świadczeń. Dla seniorów z najniższymi dochodami ta ochrona jest szczególnie istotna, gdyż zapewnia im minimalny poziom bezpieczeństwa finansowego.
W przypadku egzekucji z emerytury za alimenty, limity potrąceń są wyższe, co oznacza, że komornik może zająć większą część zarówno podstawowej emerytury, jak i świadczeń dodatkowych. Jest to podyktowane szczególną ochroną prawną przyznawaną osobom uprawnionym do alimentów, zwłaszcza dzieciom.
Jak chronić 13. i 14. emeryturę przed komornikiem?
Emeryci, którzy obawiają się zajęcia dodatkowych świadczeń przez komornika, mogą podjąć kilka skutecznych działań:
- Negocjacje z wierzycielem – próba ustalenia planu spłaty zadłużenia bezpośrednio z wierzycielem może zapobiec egzekucji komorniczej. Wiele instytucji jest skłonnych do ugody, zwłaszcza gdy dłużnik wykazuje chęć spłaty zobowiązań
- Wniosek o rozłożenie długu na raty – złożenie wniosku do sądu o rozłożenie zadłużenia na raty dostosowane do możliwości finansowych emeryta. Sąd może uwzględnić trudną sytuację materialną seniora
- Upadłość konsumencka – w skrajnych przypadkach rozwiązaniem może być ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Procedura ta pozwala na częściowe lub całkowite umorzenie długów, których emeryt nie jest w stanie spłacić
- Monitorowanie zajęć komorniczych – regularne sprawdzanie, czy komornik nie przekracza dozwolonych limitów potrąceń. W przypadku nieprawidłowości emeryt ma prawo złożyć skargę na czynności komornika
Warto również pamiętać, że emeryci znajdujący się w trudnej sytuacji finansowej mogą ubiegać się o dodatkową pomoc socjalną, która nie podlega zajęciu komorniczemu. Takimi formami wsparcia mogą być zasiłki celowe z ośrodka pomocy społecznej, dodatek mieszkaniowy czy energetyczny, a także pomoc żywnościowa.
Podsumowanie
W 2025 roku komornik będzie mógł zająć zarówno 13. jak i 14. emeryturę, jednak z zachowaniem ustawowych limitów – maksymalnie 25% świadczenia przy zwykłych zobowiązaniach i do 60% przy długach alimentacyjnych. Emerytowi zawsze musi zostać kwota odpowiadająca co najmniej 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę, co stanowi podstawową ochronę przed całkowitym pozbawieniem środków do życia.
Dodatkowe emerytury nie są całkowicie wyłączone spod egzekucji komorniczej, ale podlegają tym samym zasadom ochrony co podstawowe świadczenie emerytalne. Osoby z zadłużeniem powinny aktywnie poszukiwać rozwiązań problemu, takich jak negocjacje z wierzycielami czy restrukturyzacja długu. Odpowiednio wczesne działanie może uchronić dodatkowe świadczenia przed zajęciem, a te dla wielu emerytów stanowią istotne wsparcie finansowe, pozwalające na godne życie mimo rosnących kosztów utrzymania.
